Co to autosabotaż i czy może prowadzić do uzależnień?

Sprzeczne emocje, wewnętrzny chaos i przeładowanie umysłu bodźcami powodują, że coraz więcej osób zmaga się ze zjawiskiem autosabotażu. Teoretycznie bardzo chcielibyśmy coś osiągnąć, ale paraliżuje nas strach przed nieznanym i nie jesteśmy w stanie wykonać żadnego ruchu. Czy postawa wynikająca z lęku i braku wiary w siebie jest niebezpieczna? Czy autosabotaż może sprzyjać uciekaniu w uzależnienie? Jak wygląda terapia tego nawyku w centrum leczenia uzależnień? Odpowiedzi na te i inne pytania zawarliśmy w poniższym tekście.

Autosabotaż, czyli dlaczego sam sobie utrudniasz?

Sabotowanie samego siebie to postawa, w której nie możemy jednoznacznie określić, czego pragniemy, a czego nie chcemy. Najbardziej znanym rodzajem autosabotażu jest dysregulacja behawioralna, która jest powodowana przez chwiejność emocjonalną oraz nadmierną reaktywność układu nerwowego. Przykładem takiego autosabotowania może być np. zjedzenie czekolady pomimo wyznaczenia sobie celu, by odżywiać się zdrowo. Innym wymiarem takiego sposobu postępowania jest dysonans poznawczy. Przejawia się on przede wszystkim niepokojem i wewnętrznym brakiem równowagi. Jeśli trwa przez długi czas, może powodować smutek i prowadzić do obniżenia poczucia własnej wartości.

Przyczyny występowania autosabotażu

Zachowania samosabotażowe mogą wynikać z różnych przyczyn. Osoby, które zgłaszają się do centrum uzależnień, bardzo często skarżą się na negatywne nastawienie, z którym nie mogą samodzielnie sobie poradzić. Autosabotaż może również uruchomić się w sytuacji, kiedy pojawia się niezdecydowanie i lęk przed zmianą. Nierzadko zdarza się też, że nawyk ten pełni rolę mechanizmu obronnego. Wielu ludzi woli trwać przy tym, co jest im dobrze znane, chociaż nie daje im to odpowiedniej satysfakcji. Zdaniem psychologów tendencję do autosabotowania niejednokrotnie można dostrzec u osób wywodzących się z rodzin dysfunkcyjnych. Takie jednostki mają zaniżoną samoocenę, doświadczają niepewności i nie radzą sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Z tego względu często działają wbrew sobie i swoim wewnętrznym przekonaniom.

Objawy behawioralne, emocjonalne i społeczne

Jednym z powszechniejszych objawów autosabotażu jest odkładanie zadań na później. Takie zachowanie może jednak być też wynikiem problemów psychologicznych np. zaburzonej percepcji czasu. Innym objawem behawioralnym sabotowania własnego siebie jest niewywiązywanie się z obowiązków, szybkie rezygnowanie z podejmowanych decyzji oraz robienie wielu rzeczy naraz. Mechanizm ten wiąże się z też z aspektami o charakterze społecznym. Osoby, które chciałyby coś osiągnąć, ale są sparaliżowane przez wewnętrzny lęk, mają trudności z budowaniem trwałych relacji, a także z dawaniem i przyjmowaniem bliskości.

Autosabotaż można też rozpoznać po objawach emocjonalnych, do których należy:

• nadmierne zamartwianie się o przyszłość,


• unikanie szczerości,


• rozpamiętywanie doświadczonych traum,


• odczuwanie frustracji z powodu braku wpływu na określone sytuacje,


• ciągłe analizowanie wszystkiego,


• naiwne przekonanie o tym, że jest się samowystarczalnym.

Jak radzić sobie z autodestrukcyjnym zachowaniem?

Autosabotaż może przybierać różnorodne formy. Osoby, które stosują ten mechanizm, nierzadko popadają w uzależnienia takie jak alkoholizm, narkomania czy granie w gry komputerowe. Często też zmagają się z depresją. Walka z tym autodestrukcyjnym zachowaniem nie jest łatwa i zwykle wymaga interwencji specjalisty. Psychoterapia pozwala osłabić ten mechanizm i nauczyć się budowania życia na nowo. Pacjenci z tendencją do autosabotowania powinni skupiać się na pozytywnych myślach, pozwalać sobie na błędy i wyzbyć się złych nawyków.

Potrzebna jest terapia

Osoby funkcjonujące w psychologicznym autosabotażu często nie są świadome tego, że mają problem. Tymczasem regularna praca nad sobą i przeorganizowanie życia może pomóc w wyeliminowaniu tego szkodliwego zachowania. Dobrym rozwiązaniem może być też specjalistyczna terapia poprowadzona przez ośrodek leczenia uzależnień. Leczenie pod okiem terapeuty może poprawić komfort życia pacjenta i ułatwić mu pozostanie wartościowym we własnych oczach.