Leczenie uzależnienia od komputera

Uzależnienie od Internetu i komputera – skuteczna terapia behawioralno-poznawcza

Nałóg uzależnienia od komputera i gier komputerowych rozwija się podstępnie, zaliczając się do tzw. uzależnień behawioralnych, podobnie jak chorobliwe oddawanie się grom hazardowym. Co interesujące, podatność na uzależnienie od tego typu sprzętów: laptopów, urządzeń stacjonarnych i mobilnych, gier komputerowych oraz korzystania z sieci, występuje nie tylko wśród młodzieży, ale i u osób w dojrzałym wieku.

Internet chorobliwie wpływa na osoby, które nie potrafią kontrolować czasu poświęconego na aktywność online, zaniedbując w poważnym stopniu obowiązki zawodowe lub związane ze szkołą, a przy tym ryzykując utratę ważnych relacji. Sieć może stanowić wirtualne miejsce ucieczki od pojawiających się w realnym życiu problemów oraz swoistego, chwilowego odreagowania pogorszonego samopoczucia, jednak brak własnej kontroli nad ilością czasu online prowadzi do pojawienia się uzależnienia, a w konsekwencji – pogłębienia nałogu.

Jeśli chodzi o nastolatków i młodych ludzi, osoby te – w przypadku kłopotów w relacjach z najbliższym otoczeniem oraz z potrzeby odreagowania niepowodzeń, nierzadko uciekają w wirtualny świat gier lub, analogicznie do problemów z hazardem u dorosłych, poprawiają sobie samopoczucie, grając codziennie przez wiele godzin w gry komputerowe. Młody człowiek potrafi doskonale zamaskować przed zapracowanymi rodzicami, pojawiający się problem uzależnienia od komputera i internetu, usiłując znaleźć rozmaite usprawiedliwienia dla nadmiaru czasu spędzanego w sieci.

Uzależnienie od Internetu można wyleczyć

Oferta Ośrodka OAZA bazuje na kompleksowej psychoterapii, w tym behawioralnej. Osoba uzależniona, która się do nas zgłosi na leczenie uzależnienia od komputera, będzie w stanie dotrzeć do przyczyn rzeczywistych trudności, leżących u podstaw pojawienia się nałogu, a w końcu – w konstruktywny sposób zmierzyć się z tymi problemami. Kuracjusze poznają w trakcie terapii uzależnień swoje mocne strony oraz udoskonalą umiejętności społeczne, które zamiast bycia online, będą im pomocne w przetrwaniu trudnych chwil. Dodatkowo, przez rok po zakończeniu terapii stacjonarnej w Ośrodku OAZA, proponujemy regularne sesje podtrzymujące, mające na celu zwalczenie ryzyka pojawienia się nawrotu uzależnienia od gier komputerowych i internetu.

Jeśli podejrzewasz u siebie bądź u bliskiej Ci osoby symptomy uzależnienia od komputera, gier czy też internetu – zgłoś się do nas. Nasi doświadczeni specjaliści postawią kompetentną diagnozę oraz zaoferują profesjonalne wsparcie.

Różne podtypy choroby

Ze względu na to, że uzależnienie od komputera jest pojęciem bardzo szerokim, to w ramach zaburzenia rozróżnia się kilka jego podtypów. W przypadku dorosłych użytkowników częstym zjawiskiem jest erotomania internetowa, na którą mogą cierpieć osoby mające problemy z seksem w świecie realnym. Wówczas można zaobserwować u chorego intensywne przesiadywanie na czatach o tematyce erotycznej, jak również systematyczne oglądanie treści pornograficznych, głównie filmów oraz zdjęć. Należy tutaj zaznaczyć, że nie każdy człowiek korzystający ze stron dla dorosłych jest automatycznie od nich uzależniony. Trudność zaczyna się w sytuacji, kiedy każdego dnia lub kilka razy w ciągu doby chory odwiedza takie strony w sieci, jednocześnie zaniedbując własne życie intymne.

Kolejnym podtypem jest socjomania internetowa, która objawia się silną potrzebą nawiązywania kontaktów z osobami ze świata wirtualnego. Uzależniony spędza całe dnie na czatach i forach o dowolnej tematyce, na których jest aktywnym użytkownikiem. W tym samym czasie zaniedbuje on swoje relacje z rodziną i przyjaciółmi. W przypadku chorych będących w związkach przeważnie pojawiają się też wirtualne zdrady.

Często obserwowane jest także uzależnienie, które objawia się bardzo intensywnym korzystaniem z wszelkiego rodzaju inicjatyw internetowych. Może to być przede wszystkim uczestnictwo w kasynach wirtualnych, które w krótkim czasie będzie się wiązać z dużymi kłopotami finansowymi. Do tego podtypu zaburzenia należy też zaklasyfikować uzależnienie od gier sieciowych, co jest szczególnie atrakcyjne ze względu na możliwość konkurowania z prawdziwymi osobami, biorącymi udział w rozgrywce w czasie rzeczywistym. W ramach tej kategorii zaburzenia rozróżnia się też ludzi mających kompulsywną potrzebę do inwestowania na giełdach internetowych, czy robienia zakupów na aukcjach online.

Do innych, często spotykanych rodzajów choroby, zalicza się uzależnienie od gier komputerowych czy od gromadzenia danych (przeciążenie informacyjne). Wraz z rozwojem social mediów zaczęto też rozróżniać osoby mające silną potrzebę śledzenia ulubionych influencerów, vlogerów oraz blogerów. Na taką formę zaburzenia są narażone przede wszystkim dzieci i nastolatki, jednak dotyka ono także dorosłych.

Istnieje też nieco inny sposób klasyfikowania uzależnienia od komputera na dwie kategorie, które różnią się powodem, dla którego człowiek wybiera życie w świecie wirtualnym. Część osób jest zainteresowanych Internetem ze względu na możliwości informacyjne, jakie on im daje. Druga grupa to ludzie poszukujący w sieci przede wszystkim kontaktu z innymi kobietami i mężczyznami. Taką klasyfikację zaproponował psycholog John Suler, który jednocześnie bardzo klarownie przedstawił przyczyny, dla jakich niektórzy ludzie uciekają do sieci.

Ośrodek odwykowy dla narkomanów

Leczenie uzależnień od narkotyków może być krótkoterminowe. Program zazwyczaj trwa od 6 do 8 tygodni. Chory ma zapewnioną całodobową opiekę medyczną, farmakologiczną oraz pomoc psychologiczną. To bardzo dobry wstęp do tego, aby kontynuować później terapię, albo w poradni odwykowej albo przez kolejne 6-8 miesięcy w ośrodku leczenia uzależnień. Ten ostatni to tryb stacjonarny średnio terminowy. Podczas pobytu w placówce narkoman uczestniczy w intensywnym programie terapeutycznym połączonym z indywidualnym podejściem do swojego przypadku.

Narkomania leczona może być także w trybie stacjonarnym długoterminowym. W tym przypadku pacjent umieszczany jest przynajmniej na rok do maksymalnie 2 lat. Terapeuci, psycholodzy oraz neofici czuwają nad tym, aby osoba uzależniona powoli odbudowywała różnego rodzaju normy i wartości w swoim życiu: od uczciwości, szczerości aż po przyjaźń, odpowiedzialność. Pacjent w miarę swojego zaangażowania i upływu czasu dostaje coraz więcej przywilejów w społeczności ośrodka leczenia uzależnień, gdzie wszystkich obowiązują określone normy i zasady funkcjonowania. Długoterminowe leczenie narkomanii nie oznacza już całkowite wyzdrowienie. Dopiero życie poza placówką odwykową, radzenie sobie z wyzwaniami, jakie czyhają na osoby uzależnione od narkotyków, jest sprawdzianem swojej siły w walce z nałogiem.

Przyczyny pojawienia się choroby

John Suler, szukając źródeł zaburzenia, skoncentrował się na różnicach pomiędzy światem rzeczywistym oraz wirtualnym. W zależności od osoby, której dotyczy choroba, zupełnie odmienne powody mogły ją skłonić do zbyt intensywnego korzystania z sieci. Może to być potrzeba ograniczenia doświadczeń sensorycznych z otoczenia, przed którymi komputer wydaje się dobrą ucieczką. W Internecie interakcja z innymi ludźmi jest przeważnie ograniczona do formy tekstowej, przez co osoby mające kłopoty z rozmową w cztery oczy albo z kontaktem wzrokowym lepiej się odnajdują. Sieć jest atrakcyjna dla wielu także ze względu na możliwość zachowania anonimowości w jej obrębie. Każdy może występować tam incognito, dowolnie zmieniając i kreując swoją tożsamość. Jest to szczególnie kusząca perspektywa dla ludzi niezadowolonych z własnego życia, relacji społecznych czy intymnych. Jednocześnie stworzona przez uzależnionego postać staje się częścią większej, wirtualnej wspólnoty, mającej zrekompensować braki w świecie rzeczywistym. Niektórzy naukowcy, jako przykład tego typu potrzeb, wskazują zachowanie nowo poznanych ludzi w pociągu. Wówczas obcy sobie pasażerowie zwierzają się ze spraw intymnych, wiedząc, że już nigdy nie spotkają swojego rozmówcy.

Kolejną przyczyną atrakcyjności Internetu jest możliwość wyrównania statusu społecznego. Każdy użytkownik sieci ma równe prawo do dzielenia się z otoczeniem swoimi spostrzeżeniami, bez względu na swój status materialny. Taka przyczyna choroby występuje głównie u ludzi mniej zamożnych, niezadowolonych ze swojej sytuacji finansowej czy zawodowej. Użytkownicy, będący przedstawicielami mniejszości etnicznych, religijnych czy seksualnych, są również bardziej narażeni na problemy z nadużywaniem Internetu.

Świat wirtualny jest atrakcyjny także ze względu na możliwość pokonywania ograniczeń przestrzennych. W sieci można komunikować się z internautami z całego świata, którzy mają zbliżone zainteresowania czy poglądy. Jedyną barierą jest język. Jednak, ze względu na ogromną popularność angielskiego, jest ona bardzo łatwa do przekroczenia.

Dla internautów przebywających online ramy czasowe są nieco rozciągnięte, co także zostało uznane przez Sulera za istotny czynnik. W świecie wirtualnym zmiana otoczenia i grup kontaktów jest możliwa właściwie w każdej chwili, w przeciwieństwie do prawdziwego życia, w którym do adaptacji i poznania nowych ludzi potrzeba wielu tygodni czy nawet miesięcy. Wiąże się to bezpośrednio z kolejnym czynnikiem wykazanym przez psychologa, jakim jest prostota w nawiązywaniu nowych kontaktów. W Internecie nie tylko łatwiej jest poznać ludzi, ale też istnieją sposoby na szybkie filtrowanie użytkowników, pozwalające na wybranie tylko tych pożądanych, podzielających zainteresowania czy poglądy.

Dla dorosłych cierpiących na uzależnienie od komputera i sieci atrakcyjnym czynnikiem jest też możliwość całkowitego udokumentowania relacji z innymi użytkownikami. W świecie rzeczywistym przede wszystkim prowadzi się rozmowy nierejestrowane, z kolei w sieci pisze się między sobą wiadomości tekstowe, do których można powrócić w każdej chwili.

Za pośrednictwem sieci internauci mogą też doświadczać swego rodzaju odmiennych stanów świadomości. Spędzając czas na komunikacji z innymi użytkownikami, niektórzy ludzie doznają uczucia jedności myśli z innymi, co według Sulera może być przyczyną popadania w silne uzależnienie. Jednocześnie ze stworzonych w sieci kontaktów można wypisać się w dowolnej chwili. Jeśli jednak nie jest to spowodowane potrzebą chorego, ale np. nakazem ze strony rodziców, konieczność odejścia od monitora może być bardzo przykra i będzie wywoływać irracjonalne zachowania, z pozoru nieadekwatne do problemu.

Leczenie uzależnienia od komputera

W przypadku nadmiernego korzystania z Internetu i komputera choroba postępuje bardzo szybko. Według statystyk prowadzonych przez ośrodki terapeutyczne, aż u co czwartej osoby problem pojawił się w trakcie pierwszych sześciu miesięcy użytkowania sieci. Ponad połowa badanych uzależniła się w ciągu jednego roku, a tylko 17% w czasie dłuższym niż 12 miesięcy.

Podobnie, jak w przypadku każdego innego nałogu, również uzależnienie od Internetu i komputera wymaga rozpoczęcia leczenia. Niestety, w przeciwieństwie do ludzi cierpiących na zaburzenia odżywiania czy alkoholizm, już sama konieczność spotkania “na żywo” z psychologiem jest problemem dla obsesyjnych internautów. Są oni bowiem przyzwyczajeni do kontaktów w formie tekstowej, za pośrednictwem ekranu. Z drugiej strony podjęcie leczenia u specjalisty ma sens dopiero w momencie, kiedy chory widzi, że jego nałóg ma negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i relacje z innymi. Pomocne dla rodziców czy bliskich będzie wymuszenie na zainteresowanym ograniczenia jego obecności w świecie wirtualnym. Może on wówczas zauważyć przykre dolegliwości, które powinny być dla niego alarmujące.

W naszej klinice leczenie uzależnienia od komputera jest w wielu kwestiach zbliżone do tego, jakie przeprowadza się w przypadku osób cierpiących na zaburzenia odżywiania czy problemy z seksem, alkoholem lub narkotykami. Na początku terapii większość ludzi przechodzi przez fazę wyparcia, w jej trakcie obwiniają oni otoczenie o wmawianie choroby, znajdując wiele z pozoru racjonalnych przyczyn, dla których są intensywnymi użytkownikami sieci. Dzieci przede wszystkim podają powody związane z nauką przed komputerem, z kolei dorośli z pracą zarobkową.

Leczenie złego uzależnienia

Kiedy już zainteresowany przyjmie do wiadomości, że ma problem i powinien udać się leczenie uzależnienia od komputera, sytuacja staje się dla niego bardziej klarowna. Zdaje on sobie sprawę ze swojego uzależnienia i przyznaje to przed bliskimi i sobą. W tym momencie należy rozpocząć leczenie pod opieką specjalisty, które ma pomóc w uwolnieniu się z nałogu. Na początku terapeuta wspólnie z pacjentem poszukują przyczyn pojawienia się problemu i sposobów na radzenie sobie z nimi. W trakcie terapii uczestnicy dowiadują się, jak rozwiązywać codzienne kłopoty w sposób bezpieczny dla ich zdrowia psychicznego i fizycznego.

Jednym z elementów terapii jest prowadzenie dziennika, w którym osoby uzależnione rozpisują szczegółowy plan całego dnia, zawierający listę zadań do zrealizowania oraz limit czasu, jaki może być przeznaczony na korzystanie z komputera. Dzięki temu łatwiej jest im zachować równowagę pomiędzy światem rzeczywistym a tym wirtualnym. Aby ułatwić proces wychodzenia nałogu, należy zainstalować alarm, który po określonym z góry czasie będzie się aktywował, sygnalizując konieczność wyłączenia urządzenia.

Niestety, tak samo, jak w przypadku innych uzależnień, leczenie nałogu związanego z nadmiernym przebywaniem w Internecie to proces długotrwały. W wielu sytuacjach nie można całkowicie przestać korzystać z komputera – w końcu dla dzieci jest to podstawowe narzędzie do nauki, a dla dorosłych niezbędny element pracy. Dlatego łatwiej jest choremu stracić po raz kolejny kontrolę nad czasem, jaki spędza w świecie wirtualnym. Z tego powodu ważne jest, aby pacjent nawet po zakończeniu terapii miał kontakt z psychologiem prowadzącym, do którego będzie mógł zgłosić się w chwilach zwątpienia.

Ogromną rolę w procesie powrotu do zdrowia psychicznego odgrywa też wsparcie rodziców oraz bliskich. Dzięki niemu człowiek może łatwiej wytrwać w swoim postanowieniu w każdej sytuacji kryzysowej. Nie da się bowiem całkowicie wykluczyć ze swojego życia problemów emocjonalnych, finansowych czy zawodowych, które mogą wywołać nawrót choroby. Na szczęście mechanizmy obronne, które pacjent wypracował w trakcie terapii, będą tutaj niezwykle pomocne. Mogą one za zadanie uchronić go także przed popadnięciem w inny nałóg, który będzie stanowił ucieczkę przed kłopotami. Z drugiej strony, osoby wspierające powinny również zadbać o własne zdrowie psychiczne, aby problem pacjenta nie przysłonił ich własnego życia.