Objawy psychiczne choroby alkoholowej

Alkoholizm to choroba, która stopniowo wyniszcza organizm, prowadząc nie tylko do poważnych skutków fizycznych, ale także do głębokich zmian w psychice. Osoba uzależniona przechodzi transformację na wielu poziomach – poznawczym, emocjonalnym i społecznym. Przekroczenie granicy między okazjonalnym piciem a przymusem sięgania po alkohol to moment, w którym zaczyna się poważny problem. Chociaż w początkowej fazie alkoholik może jeszcze ukrywać swoje nawyki, pierwsze symptolmy uzależnienia można zaobserwować stosunkowo wcześnie. Niestety, zarówno on sam, jak i jego bliscy często bagatelizują te objawy.

Diagnozą uzależnienia powinien zająć się specjalista – psychiatra, terapeuta uzależnień lub psycholog. Im wcześniej podejmie się leczenie alkoholizmu, tym większa szansa na zahamowanie negatywnych konsekwencji i odzyskanie kontroli nad życiem.

Zmiany w sferze poznawczej, emocjonalnej i myśleniu

Rozwijająca się choroba alkoholowa prowadzi do zaburzeń emocjonalnych, które mogą obejmować:

• wahania nastroju – od depresyjnego po nadmierne pobudzenie,
• przewlekłe stany lękowe,
• chwiejność emocjonalną,
• utratę zdolności odczuwania przyjemności (anhedonia),
• apatię i wycofanie społeczne,
• nadmierną drażliwość, agresję i impulsywność,
• skłonność do gwałtownych reakcji emocjonalnych.

Nadużywanie alkoholu ma również wpływ na funkcjonowanie poznawcze. Często występują:

• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• problemy z orientacją w czasie i przestrzeni,
• omamy (słuchowe, wzrokowe, dotykowe),
• trudności w myśleniu abstrakcyjnym.

Mechanizmy obronne, takie jak iluzja i zaprzeczenie, sprawiają, że alkoholik nie dostrzega skali problemu. Racjonalizuje swoje picie, przerzuca winę na otoczenie i minimalizuje konsekwencje swojego zachowania. Unika refleksji nad skutkami spożywania alkoholu i wypacza rzeczywistość, dostosowując ją do własnych przekonań.

Psychiczne zaburzenia wywołane przez alkoholizm

Długotrwałe spożywanie alkoholu może prowadzić do poważnych chorób psychicznych. Do najczęstszych należą:

• Zespół Otella – paranoja alkoholowa, objawiająca się chorobliwą zazdrością. Alkoholik jest przekonany, że jego partnerka go zdradza, co prowadzi do prześladowań, śledzenia i przemocy psychicznej, a nawet fizycznej.
• Zespół Korsakowa – przewlekła choroba powodująca luki w pamięci, które są uzupełniane zmyślonymi historiami. Osoba dotknięta tym zespołem traci orientację w czasie i przestrzeni, a dodatkowe osłabienie organizmu może prowadzić do śmierci.
• Encefalopatia Wernickiego – uszkodzenie mózgu spowodowane niedoborem witamin i długotrwałym piciem. Objawia się zaburzeniami pamięci, trudnościami z koordynacją ruchową i problemami neurologicznymi.
• Halucynacja alkoholowa – psychoza, w której pojawiają się głosy nakazujące samobójstwo lub akty agresji wobec innych.
• Zespół otępienny – trwałe upośledzenie zdolności intelektualnych wynikające z uszkodzenia układu nerwowego.
• Stany depresyjne i depresja – mogą być zarówno skutkiem, jak i przyczyną uzależnienia. Alkohol początkowo działa euforycznie, ale w dłuższej perspektywie nasila objawy depresji, prowadząc do prób samobójczych.

Dodatkowo uzależnienie często współwystępuje z zaburzeniami osobowości, stanami lękowymi oraz epizodami psychotycznymi. Może również prowadzić do zespołu stresu pourazowego (PTSD), zwłaszcza u osób, które w przeszłości doświadczyły traumatycznych wydarzeń.

Wpływ alkoholizmu na relacje społeczne

Uzależnienie od alkoholu nie tylko niszczy psychikę osoby pijącej, ale także jej relacje z otoczeniem. Pojawiają się:

• wzrost konfliktów rodzinnych,
• zaniedbywanie obowiązków domowych i zawodowych,
• wycofanie społeczne i utrata więzi z bliskimi,
• wzrost ryzyka przemocy domowej.

Osoba uzależniona często izoluje się, unika kontaktów towarzyskich lub otacza się wyłącznie ludźmi, którzy akceptują jej nałóg. Rodzina i przyjaciele odczuwają bezradność, próbując pomóc, ale niejednokrotnie sami popadają w współuzależnienie, które również wymaga terapii.

Leczenie w ośrodku terapii uzależnień

Zauważenie u bliskiej osoby psychicznych objawów uzależnienia powinno skłonić do podjęcia działań. Podstawą leczenia jest detoks alkoholowy, który pomaga pozbyć się fizycznego przymusu picia. Jednak to terapia psychologiczna jest kluczowa w walce z alkoholizmem, ponieważ eliminuje przymus psychiczny i pomaga osobie uzależnionej odzyskać kontrolę nad swoim życiem.

W ośrodkach terapii uzależnień stosuje się:

• terapię indywidualną i grupową – uczy radzenia sobie z emocjami i mechanizmami uzależnienia,
• terapię poznawczo-behawioralną – pomaga zmieniać schematy myślowe prowadzące do picia,
• farmakoterapię – w przypadku poważnych zaburzeń psychicznych (leki przeciwdepresyjne, stabilizatory nastroju, leki przeciwpsychotyczne).

Proces wychodzenia z nałogu jest długotrwały i wymaga wsparcia specjalistów oraz bliskich. Ważne jest także budowanie nowych nawyków i odnalezienie zdrowych form radzenia sobie ze stresem, które zastąpią alkohol.

Zgłoś się do naszego ośrodka

Psychiczne skutki alkoholizmu są nie mniej destrukcyjne niż fizyczne. Uzależnienie prowadzi do zaburzeń nastroju, otępienia, psychoz oraz poważnych problemów z pamięcią i funkcjonowaniem społecznym. Wpływa nie tylko na osobę pijącą, ale także na jej rodzinę i otoczenie. Dlatego tak ważne jest szybkie podjęcie leczenia i wsparcie bliskich w procesie terapii. Choć walka z alkoholizmem jest trudna, profesjonalna pomoc może dać szansę na powrót do zdrowia i normalnego życia.