Przyczyny i skutki uzależnień

Czynniki genetyczne, biologiczne i społeczne mogą mieć wpływ na to, czy w swoim życiu popadniemy w jakieś uzależnienia. Niektóre osoby mają większe ku temu predyspozycje, a sprzyja im wychowywanie się na patologicznych wzorcach rodziców, niedoświadczanie wystarczającego poczucia bezpieczeństwa, miłości czy dowartościowania. Uzależnienia dotykają głównie osób, które mają niską samoocenę, zostały skrzywdzone w dzieciństwie emocjonalnie lub fizycznie, a w życiu dorosłym nie radzą sobie z problemami, związkami czy własnymi uczuciami.  

Przyczyny i skutki alkoholizmu

Choroba alkoholowa ma różne podłoże. Przyczyny alkoholizmu mogą być:

• pedagogiczne – czyli dotyczące procesu wychowania. Na chorobę alkoholową zapadają częściej dzieci z tzw. rodzin patologicznych, w których rodzice i bliscy zmagają się z uzależnieniem od alkoholu czy od innych używek (np. papierosów lub od narkotyków). Rozwód rodziców, wyjazd jednego z nich do pracy za granicę czy inne sytuacje w źle funkcjonującej rodzinie również mogą wpłynąć na rozwój alkoholizmu. Przyczyną bywa też złe towarzystwo;


• psychologiczne - alkoholizm wynika często z chęci ucieczki przed trudną rzeczywistością. Te osoby, które mają słabszą psychikę, pijąc alkohol, zapominają o otaczających je problemach. Jednak każdorazowe „zapijanie” niepowodzeń prowadzi do uzależnienia,


• socjologiczne – alkoholizmowi sprzyjają różne okazje towarzyskie i rodzinne, podczas których nie brakuje alkoholu spożywanego często w dużych ilościach,


• genetyczne - skłonności do alkoholizmu mogą mieć także podłoże genetyczne, a związane są z wyższą tolerancją organizmu na alkohol. To sprawia, że osoby mające takie predyspozycje, częściej sięgają po alkohol.

Choroba alkoholowa pociąga za sobą konsekwencje w wielu obszarach życia. Do skutków alkoholizmu zaliczyć można:

• uszkodzenia w układzie nerwowym – nieodwracalne zmiany, jakie zachodzą w mózgu,


• nadciśnienie tętnicze,


• zaburzenia rytmu serca,


• przewlekłe zapalenie trzustki,


• stłuszczenie wątroby,


• marskość wątroby,


• przewlekłe stany zapalne żołądka,


• zmniejszenie popędu seksualnego,


• zaburzenia i choroby psychiczne – np. halucynacje, zespół Korsakowa, depresja,


• utrata rodziny i pracy,


• długi,


• problemy z prawem.

Przyczyny i skutki narkomanii

Najczęściej przyczyny narkomanii mają związek ze środowiskiem, w którym przebywa uzależniony. Wówczas próbuje on zaimponować w towarzystwie lub chce je naśladować. Inne powody sięgnięcia po narkotyki to:

• ciekawość - chęć poznania nowych bodźców,


• forma ucieczki od problemów,


• problemy emocjonalne,


• niska samoocena,


• nuda – efekt braku pomysłu na spędzanie wolnego czasu.

Wśród przykładowych skutków narkomanii wymienić można m.in.:

• choroby układu oddechowego,


• zaburzenia akcji serca,


• zakażenia wirusem HIV czy WZW typu C,


• zaburzenia psychiczne - psychozy, lęki,


• konflikty z prawem, łamanie norm społecznych,


• zerwane więzi z rodziną i przyjaciółmi,


• handel narkotykami,


• prostytucję,


• napady padaczkowe,


• zawał serca,


• choroby przenoszone drogą płciową,


• zwolnienie z pracy,


• problemy w szkole.

Przyczyny i skutki lekomanii

Uzależnienie od leków znajduje się w czołówce nałogów w XXI w. Lekomania występuje najczęściej u:

• pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne - depresję, zaburzenia snu, lękowe,


• osób samotnych oraz tych, które nie doświadczają odpowiedniego wsparcia ze strony otoczenia,


• osób cierpiących na hipochondrię – czyli mających przeświadczenie o różnych problemach zdrowotnych i leczących się nie rzadko na własną rękę.  

Nałogowe zażywanie leków może prowadzić do takich skutków jak np.

• wrzody żołądka,


• nudności,


• problemy z oddychaniem, koncentracją i koordynacją,


• zaburzenia postrzegania i pamięci,


• napady lękowe,


• halucynacje,


• śpiączka,


• obrzęk płuc,


• śmierć


• choroby jelit,


• odwodnienie,


• drażliwość,


• przygnębienie,


• utrata kontroli nad zachowaniami,


• nadciśnienie.

Przyczyny i skutki seksoholizmu

Obsesyjny stosunek do seksu to inaczej seksoholizm. Jego przyczyny tkwią np. w:

• doświadczeniach rodzinnych - rodzice uzależnieni od różnych substancji lub seksu, stosujący przemoc,


• doświadczeniu takim jak molestowanie seksualne czy gwałt,


• zaburzeniach takich jak np. depresja, lęki, nerwice,


• zmiany organiczne oraz biologiczne.

Do skutków seksoholizmu zaliczyć można m.in.:

• duże wydatki finansowe m.in. na prostytutki,


• problemy w życiu zawodowym – w skupieniu się na obowiązkach itd.,


• problemy z wyrażaniem emocji, apatia,


• kłopot z zaakceptowaniem prawdziwej intymności,


• absorbowanie uwagi na sobie przez najbliższych, zaniedbywanie ich, niszczący wpływ na rodzinę, niewłaściwe wzorce seksualne przekazywane dzieciom,


• popadanie w inne uzależnienia np. narkomanię.

Przyczyny i skutki uzależnienia od hazardu

Podłożem patologicznego hazardu mogą być np.:

• zaburzenia osobowości sięgające jeszcze czasów dzieciństwa,


• trudne wydarzenie życiowe – np. rozwód, rozstanie z kimś bliskim, utrata pracy,


• postrzeganie hazardowych gier jako sposobu na prosty zarobek, pomnażanie pieniędzy.

Jak każde uzależnienie hazard prowadzi także do wielu negatywnych skutków:

• granie na coraz wyższych stawkach, aby odrobić straty,


• problemy finansowe,


• kłopoty z prawem,


• izolacja społeczna,


• poczucie winy i wstydu własnych potrzeb,


• myśli i próby samobójcze,


• wrzody,


• bóle głowy,


• zawał serca.  

Każdy z tych nałogów rodzi wiele negatywnych skutków i wymaga profesjonalnego leczenia w ośrodku uzależnień.