Syndrom DDA, czyli czym obciążone są dzieci alkoholików?

Dzieciństwo osób, których rodzic lub rodzice nadużywali alkoholu, niesie za sobą problemy z właściwym funkcjonowaniem w dorosłym życiu. Mają one problem z wyrażaniem uczuć, a cześć z nich wpada również w nałóg alkoholowy. Syndrom DDA, czyli Dorosłych Dzieci Alkoholików dotyczy sporej grupy osób. To zespół utrwalonych schematów działania, jakie dziecko wynosi z domu, w którym dominował alkoholizm. Dotyka zarówno te dzieci, które spotkały się z przemocą czy agresją pod wpływem alkoholu, jak i te, które tego nie doświadczyły.

Alkoholizm rodziców wpływa na dzieci

Alkoholizm staje się chorobą rodzinną z tego względu, że na każdego jej członka wywiera niszczący wpływ. Często najmłodsi cierpią w milczeniu i żyją w przeświadczeniu, że to oni ponoszą odpowiedzialność za nadużywanie alkoholu przez rodzica. Wychowując się w rodzinie, w której dominuje alkoholizm, ponoszą emocjonalne konsekwencje, które towarzyszą im przez całe życie i przekładają się na jego jakość w zakresie społecznym, zawodowym, towarzyskim, zdrowia fizycznego czy własnej rodziny. Do tego są wielokrotnie bardziej narażeni na to, aby powielić los rodzica-alkoholika. W dysfunkcyjnej rodzinie dzieci czują, że są na dalszym planie. Oczekują zainteresowania, miłości, poczucia bezpieczeństwa, wsparcia, opieki, a w żyją w poczuciu odrzucenia, niskiego poczucia własnej wartości. Oceniają siebie jako gorsze od rówieśników. Alkoholizm w rodzinie nie kończy się w momencie, kiedy rodzic przestaje pić. Często jeszcze trudniej jest wytrzymać z takim rodzicem niż gdy pije, bo to zachowanie po prostu zna.

Objawy syndromu DDA

Część dzieci, które wychowują się w rodzinie alkoholowej, potrafi ustrzec się przed negatywnymi konsekwencjami alkoholizmu. Wpływ na to może mieć np. temperament, silne rozwojowe predyspozycje, bliskie relacje z innymi członkami rodziny czy wsparcie ze strony środowiska szkolnego. W większości przypadków jednak dzieci alkoholików cechuje:

• niskie poczucie własnej wartości,


• wielki samokrytycyzm,


• poczucie cierpienia, krzywdy,


• poczucie osamotnienia,


• nieadekwatne do potrzeb branie na siebie odpowiedzialności,


• poczucie winy,


• problemy z wyrażaniem i okazywaniem emocji,


• problemy z rozpoznawaniem i werbalizowaniem własnych potrzeb,


• przekonanie, że trzeba się zrewanżować za dobro, którego doświadczają,


• wchodzenie w związki będące odzwierciedleniem relacji między rodzicami,


• problemy z tworzeniem głębszych i trwalszych związków,


• trudności związane z przeżywaniem radości, zabawy, relaksu,


• wrogość i nieufność wobec innych,


• lęk przed bliskością i odrzuceniem,


• silna potrzeba kontroli własnego życia oraz cudzego,


• tendencje do nadodpowiedzialności i perfekcjonizmu,


• tendencje do izolacji i skrytości.

Ponadto syndrom DDA powodować może znacznie poważniejsze problemy psychologiczne i zaburzenia osobowości.

Terapia DDA

Osoby, które żyją z syndromem DDA, mają za sobą wychowanie w świecie, w którym rządził chaos. Rodzina, którą zdominował alkoholizm, nie dała im odpowiedniego bagażu potrzebnego do tego, aby poradzić sobie z dorosłością. Dzieciom alkoholikom zdarza się częściej wchodzić w toksyczne, uzależniające związki, bo takie relacje znają, a boją się tego, co nowe.

Aby poradzić sobie z syndromem DDA, potrzebna jest terapia. Jej celem jest uporanie się i rozstanie z dzieciństwem oraz uporządkowanie spraw i relacji z rodzicami. Współpraca z psychologiem polega na przepracowaniu schematów, które powodują cierpienie i rozpoczęcie nowego rozdziału w życiu. Odseparowanie się od nich i dążenie do indywidualizacji, zmiana oceny samego siebie to działania, jakie podejmowane są podczas psychoterapii. Dzieci alkoholików nie tylko porządkują swoje obecne życie, ale także wyznaczają sobie realne plany na przyszłość. Terapia pomaga uwolnić się od przeszłości i pozwala rozpocząć życie bez poczucia odpowiedzialności czy winy za uczucia, jakie się przeżywa oraz własne potrzeby.