Dlaczego alkoholizm jest patologią społeczną

Co to właściwie jest patologia społeczna i jak ją można zdefiniować? Przyjęło się, że patologiami społecznymi nazywamy takie zachowania, które dalece odbiegają od norm wypracowanych przez lata w różnych społeczeństwach i są wątpliwe pod względem etycznym i moralnym. Są to zjawiska wielce niepożądane, albowiem wszelkie patologie zakłócają równowagę społeczną, czego skutkiem może być dezintegracja więzi międzyludzkich, która z kolei może osłabiać naród czy też całe państwo. Przykładami takich patologii społecznych występujących w dużej skali są: alkoholizm, narkomania, przestępczość, prostytucja i wiele innych zachowań nieakceptowalnych społecznie. Jeśli wymieniliśmy wśród patologii społecznej alkoholizm, to spróbujmy teraz określić przyczyny, dla których to zrobiliśmy.

Uzależnienie od alkoholu – rodzina

Zawsze pierwszą ofiarą alkoholizmu staje się rodzina alkoholika, a dopiero później on sam. Koszty uzależnienia alkoholowego w tym kontekście są ogromne, choć trudne nawet do szacunkowego ich określenia. Szczególnie ciężko jest wyliczyć szkody, jakie ponosi społeczeństwo w związku z powstawaniem dysfunkcyjnych rodzin dotkniętych alkoholizmem. Dla każdej rodziny alkoholizm choćby tylko jednego z jej członków to już tragedia. Dzieci wychowywane w rodzinie, w której króluje alkohol, nigdy nie doznają prawdziwie rodzicielskiego ciepła, co zawsze głęboko odbija się na ich psychice. Dzieci takie zawsze mają gorszą pozycję wyjściową niż ich rówieśnicy z normalnych rodzin. Nawet jeśli uda im się skończyć dobre szkoły, zdobyć wysoką pozycję społeczną, to przecież złe przeżycia z dzieciństwa na zawsze wyryją trwałe ślady w ich psychice. To są realne straty, które rzeczywiście trudno jest wycenić.

Bywa wszakże jeszcze gorzej, gdy w rodzinach alkoholików dochodzi do tragicznych w skutkach dramatów. Pobicia współmałżonka, bicie dzieci w pijackim amoku, głód i przemoc często towarzyszą rodzinie alkoholika; najczęściej dzieje się to w czterech ścianach przy rzeczywistej czy też udawanej obojętności sąsiadów. Często podupadający na zdrowiu alkoholik staje się dodatkowym obciążeniem dla rodziny, która w pewnym momencie musi zająć się jego opieką.

Koszty społeczne – leczenie alkoholizmu i wypadki drogowe

Z przykrością trzeba stwierdzić, że pijących alkohol ciągle przybywa, zmniejsza się wiek inicjacji alkoholowej – piją już często nastolatkowie, a nawet dzieci, zdecydowanie zwiększa się liczba pijących kobiet i dziewcząt. Alkohol zawsze jest szkodliwy dla ludzi, a szczególne spustoszenia czyni w organizmach osób młodszych, szczególnie dzieci, które wpadają w chorobę alkoholową w czasie znacznie krótszym niż dorośli. Koszty społeczne, jakie niesie za sobą uzależnienie od alkoholu, są ogromne. Wymieńmy najważniejsze z nich:

• Leczenie choroby alkoholowej. Koszty leczenia alkoholizmu w skali państwa to ogromne pieniądze. Każda przychodnia AA, każdy ośrodek dla alkoholików to konkretne, realne i niemałe pieniądze wydawane przez całe społeczeństwo na opłacenie placówki, personelu i leków.


• Bezrobotni alkoholicy. Państwo ponosi olbrzymie koszty związane z wypłacaniem zasiłków dla osób, które przez swoje uzależnienie od alkoholu utraciły pracę.


• Pijaństwo i absencja chorobowa w pracy. Częstym zjawiskiem jest picie alkoholu w pracy, co przyczynia się do obniżenia jej wydajności i jakości, a także stwarza zagrożenia wypadkowe. Nagminna absencja chorobowa czy też nieusprawiedliwiona alkoholików to także realne straty dla zakładu pracy.


• Przestępstwa i naruszanie prawa. Osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu częściej dokonują czynów niezgodnych z prawem, pobić, kradzieży, gwałtów i włamań.


• Jazda pod wpływem alkoholu. To jedna z największych bolączek dręczących społeczeństwo. Alkoholicy zasiadający za kierownicą pojazdu stanowią olbrzymie zagrożenie dla innych uczestników ruchu drogowego. Tysiące ofiar śmiertelnych, tysiące ofiar dotkniętych trwałym kalectwem świadczą o tym, że problem jest poważny.

To społeczeństwo ponosi wyżej wspomniane koszty w związku z uzależnieniem od alkoholu i tym wszystkim, czego to dotyczy. Poprawa tego stanu rzeczy jest naglącą koniecznością. Nie może to być nowo postawiony ośrodek dla alkoholików czy nowa przychodnia AA. Zawsze lepsza jest profilaktyka niż leczenie. Problem należy rozwiązywać zaraz na etapie wczesnoszkolnej edukacji. Już dzieciom należy uświadamiać, czym są patologie społeczne, a w szczególności narkomania i alkoholizm oraz jakie niosą zagrożenia.