Fazy, etapy uzależnienia od alkoholu

Jak każde inne schorzenie, choroba alkoholowa rozwija się fazami. Często od wstępnej, w której dochodzi do uzależnienia psychicznego do chronicznej, która wiąże się już z piciem bez przerwy i może spowodować śmierć, mijają lata. Właściwa diagnoza alkoholizmu (choroby) oraz podjęcie specjalistycznego leczenia na każdym etapie jest szansą na to, aby wygrać z nałogiem.

Objawy uzależnienia od alkoholu (alkoholizmu)

Do objawów choroby alkoholowej zaliczamy:

• głód alkoholowy – alkoholik odczuwa silne pragnienie (przymus) sięgnięcia po alkohol, a zaprzestanie picia powoduje cierpienie;


• zespół abstynencyjny – to fizyczne i psychiczne objawy, które odczuwa osoba uzależniona w momencie, kiedy przerwie picie alkoholu. Są to m.in. skoki ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, drżenie ciała, nadmierne pocenie się, nadwrażliwość na dźwięki, lęki, napady drgawkowe i halucynacje;


• upośledzenie kontroli – alkoholik nie kontroluje już swojego picia i nie umie się powstrzymać w tym zakresie;


• zwiększona tolerancja na alkohol – oznacza spożywanie coraz większej dawki alkoholu, aby wywołać ten sam efekt co wcześniej;


• koncentracja życia wokół alkoholu – a tym samym zaniedbywanie innych sfery życia oraz najbliższych;


• picie pomimo świadomości jego skutków – alkoholik pomimo zdawania sobie sprawy z tego, że krzywdzi siebie i innych, nie jest w stanie zmienić swojego zachowania.

Aby lekarz specjalizujący się w uzależnieniach mógł postawić diagnozę alkoholizmu, musi wystąpić więcej niż jeden z tych czynników.  

Fazy choroby alkoholowej

W alkoholizmie wymienia się cztery fazy uzależnienia:

• Faza wstępna (prealkoholowa) – najczęściej nie wzbudza podejrzeń zarówno u samego alkoholika, jak i u jego najbliższego otoczenia i może trwać latami. Na tym etapie choroby alkoholowej dochodzi do uzależnienia psychicznego – alkoholik odkrywa, że spożywanie alkoholu poprawia jego samopoczucie, daje odprężenie, a picie towarzyskie przeradza się w miarę czasu w sposób na rozładowanie napięć i stresów. Pijący zaczyna szukać okazji do wypicia – imprez towarzyskich, spotkań itd. Najczęściej jeszcze nie upija się i kontroluje swoje nad piciem. Jednak stopniowo zwiększa się jego tolerancja na alkohol i musi pić coraz więcej, aby osiągnąć stan upojenia (tzw. mocna głowa);


• Faza ostrzegawcza – wchodząc w nią alkoholik, zaczyna się zachowywać w charakterystyczny sposób. Coraz częściej szuka okazji do picia, przyspiesza tempo picia, inicjuje „kolejki”, aby ilość wypijanego alkoholu dopasować do swoich, zwiększonych już zapotrzebowań. Do tej pory osoba cicha, spokojna staje się nagle duszą towarzystwa, odważniejszą, bez zahamowani. Wypicie alkoholu poprawia samopoczucie alkoholika, przynosi mu ulgę i odpręża. Zaczyna pić w samotności, bez okazji i tracić kontrolę nad nałogiem. W tej fazie pojawiają się także pierwsze palimpsesty, czyli „urwanie filmu” (luki w pamięci) – nawet po spożyciu niewielkiej ilości alkoholu. Nie traci przytomności, ale nie pamięta co się z nim działo po wypiciu. Typowym objawem są także wyrzuty sumienia;


• Faza krytyczna (ostra) – zaczyna się w momencie, kiedy alkoholik traci już kontrolę nad swoim nałogiem. Nawet krótkie stany abstynencji kończą się powrotem do picia, a niewielka ilość alkoholu powoduje, że pojawia się pragnienie (przymus fizyczny) dalszego picia. Alkoholik zaniedbuje rodzinę, pracę, traci zainteresowanie dotychczasowym hobby, swoim wyglądem i otoczeniem. Poznaje także oznaki głodu alkoholowego i zaczyna tracić szacunek do samego siebie, staje się agresywny, izoluje się od świata zewnętrznego;


• Faza przewlekła (chroniczna) – to ostatni etap choroby alkoholowej, w której picie zaczyna być już ciągłe. Alkoholik pije zazwyczaj już od rana i upija się nawet kilka razy w ciągu dnia. Nie ma już przed tym żadnego oporu ani nie odczuwa wstydu. Pije w pracy, w domu, na ulicy itd. Ten ciągły stan może trwać tygodniami czy miesiącami, aż do objawów zatrucia. Wyjście z alkoholowego ciągu kończy się zespołem abstynencyjnym, odczuwanym bardzo dotkliwie (m.in. bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia nastroju i snu, biegunki, nadpotliwość, lęki). Bywa częstym gościem izb wytrzeźwień, szpitali psychiatrycznych czy ośrodków odwykowych.

Nieustanne picie może doprowadzić alkoholika do śmierci, chyba że zdecyduje się na specjalistyczne leczenie i rozpocznie konsekwentnie trzeźwe życie.