Uzależnienia behawioralne – co warto o nich wiedzieć?

Rosnące tempo życia, poszukiwanie szybkiej przyjemności oraz chęć ucieczki od codzienności spowodowały, że coraz większa liczba osób zmaga się z zachowaniami, nad którymi traci kontrolę. W rezultacie, zamiast przynosić przyjemność, stają się one źródłem cierpienia i problemów. Uzależnienie od seksu, patologiczne uprawianie hazardu czy zakupoholizm to tylko niektóre z nich. Z poniższego artykułu dowiesz się, czym charakteryzują się uzależnienia behawioralne, z czego wynikają, a także jak przebiega ich leczenie.

Czym dokładnie są uzależnienia behawioralne?

Są to wszelkie istniejące nałogi, które wiążą się z niekontrolowanym wykonywaniem różnego rodzaju czynności. Można do nich zaliczyć np. hazard, granie w gry komputerowe oraz nadmierne i nieprzemyślane kupowanie nowych, często zbędnych rzeczy. Co istotne, w uzależnieniach behawioralnych substancje chemiczne nie odgrywają żadnej roli. Ich przedmiotem są wyłącznie zachowania, które stanowią przejaw patologii nie ze względu na zaangażowanie chorego, ale na częstotliwość i intensywność ich podejmowania. Pojęcie uzależnienia behawioralnego oficjalnie nie figuruje w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Jest ono jednak traktowane na tyle poważnie, że wymaga profesjonalnego i kompleksowego leczenia.

Uzależnienia behawioralne i ich rodzaje

Przeważająca większość czynności, od których można się uzależnić, to zachowania podejmowane codziennie przez każdego człowieka. Stąd tak trudno nakreślić granicę między pasją i silnym zaangażowaniem a początkiem nałogu. Problem pojawia się w momencie, kiedy dane działanie jest wykonywane kompulsywnie i niesie ze sobą negatywne konsekwencje dla jednostki oraz jej otoczenia.

Najbardziej znane uzależnienia behawioralne to:

• hazard – niekontrolowana potrzeba grania w gry hazardowe, która pociąga za sobą skutki społeczne, zawodowe, rodzinne i ekonomiczne,


• uzależnienie od komputera – mówi się o nim wówczas, gdy osoba w niekontrolowany sposób korzysta ze sprzętu komputerowego,


• zakupoholizm – nałóg charakteryzujący się koniecznością ciągłego robienia zakupów dokonywanych pod wpływem wewnętrznego przymusu,


• uzależnienie od seksu – stan psychiczny przejawiający się potrzebą realizowania czynności seksualnych z osobami lub przedmiotami,


• pracoholizm – polega na odczuwaniu presji wykonywania czynności związanych z pracą zawodową.

Podatność na tego typu uzależnienia – z czego wynika?

Zanim przejdziemy do wyjaśnienia, jak wygląda leczenie zakupoholizmu czy hazardu, warto wiedzieć, z czego wynikają uzależnienia behawioralne. Jak się okazuje, w większości przypadków są one spowodowane przez czynniki psychologiczne, biologiczne oraz społeczne. Zdaniem badaczy szczególnie podatne na tego typu nałogi są osoby mające problemy w relacjach interpersonalnych, niską odporność na stres oraz obniżone poczucie własnej wartości. Naukowcy podkreślają też, że uzależnienia behawioralne często dotyczą jednostek z mało aktywnym układem nagrody. To skłania je bowiem do poszukiwania różnych sposobów na jego pobudzenie.

Uzależnienia behawioralne a fizyczne – różnica

Jak już wyżej wspominaliśmy, uzależnienia behawioralne są ściśle powiązane z niekontrolowaną potrzebą wykonywania określonego zachowania. Rozwijają się, kiedy myśli danej osoby nieustannie krążą wokół konkretnej czynności. Angażowanie się w uzależniające postępowania przynoszą chwilową przyjemność i pozwalają uniknąć stresu. W przypadku nałogów fizycznych kluczowe znaczenie ma natomiast zażywanie substancji psychoaktywnych, a ich odstawienie powoduje pojawienie się szeregu uciążliwych objawów, takich jak bóle i zawroty głowy, drżenie mięśni, bezsenność, wymioty itp.

Leczenie uzależnień behawioralnych – gdzie szukać pomocy?

Uzależnienia behawioralne rzadziej prowadzą do śmierci niż nałogi związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych. Nie oznacza to jednak, że nie trzeba ich leczyć. Skutki hazardu czy zakupoholizmu najczęściej wiążą się ze sferą umysłową, finansową i społeczną. Jeśli szukasz profesjonalnego ośrodka, w którym prowadzony jest odwyk od internetu czy terapia dla osób uzależnionych od seksu, zachęcamy do kontaktu z ośrodkiem Oaza. Nasza placówka oferuje skuteczne leczenie destrukcyjnych nawyków, pomagając pacjentom odbudować wiarę w siebie i motywując ich do wyzdrowienia.