Uzależnienie od heroiny – rozpoznanie i leczenie
20.01.2025

Uzależnienie od heroiny to jeden z najpoważniejszych problemów narkotykowych, który niesie ze sobą ogromne zagrożenie dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Heroina, należąca do grupy opioidów, słynie z silnego działania euforyzującego i szybko prowadzi do rozwoju tolerancji oraz uzależnienia. Choć liczba osób sięgających po ten narkotyk może wydawać się mniejsza w porównaniu z innymi używkami, jego destrukcyjny wpływ na organizm i życie społeczne sprawia, że leczenie uzależnienia od heroiny stanowi wyjątkowo trudne zadanie.
Charakterystyka heroiny
Heroina, inaczej diacetylomorfina, jest półsyntetyczną pochodną morfiny pozyskiwanej z opium, czyli z mleczka maku lekarskiego. Substancja ta została zsyntetyzowana po raz pierwszy w XIX wieku z myślą o wykorzystaniu w medycynie jako środek przeciwbólowy o silnym działaniu. Początkowo wierzono, że heroina będzie bezpieczniejszą alternatywą dla morfiny ze względu na jej szybsze i krótsze działanie. Niestety szybko okazało się, że związek ten wywołuje jeszcze silniejsze uzależnienie i przewyższa morfinę potencjałem nadużywania. W XX wieku heroina została zdelegalizowana w większości krajów, a jej produkcja oraz dystrybucja przeszły w ręce podziemia narkotykowego.
Forma występowania i sposoby przyjmowania
W obiegu nielegalnym heroina występuje najczęściej w postaci białego bądź brązowawego proszku. Intensywność barwy zależy od stopnia oczyszczenia oraz domieszek, które często są dodawane, by „zwiększyć” masę towaru. Narkotyk ten można przyjmować na kilka sposobów:
- Dożylnie – najpopularniejsza i zarazem najbardziej niebezpieczna metoda ze względu na ryzyko przedawkowania oraz infekcji (w tym wirusowego zapalenia wątroby czy HIV).
- Wdychanie – poprzez podgrzanie proszku na folii aluminiowej („ chasing the dragon”) lub wciąganie nosem.
- Palenie – rzadziej stosowane, ale wciąż możliwe ze względu na niską temperaturę topnienia heroiny.
Heroina jest opioidem – substancją oddziałującą na receptory opioidowe w mózgu, odpowiedzialne między innymi za odczuwanie bólu i przyjemności. Ze względu na wyjątkową moc działania i szybki metabolizm w organizmie heroina powoduje rozwój tolerancji w krótkim czasie. To oznacza, że osoba uzależniona musi przyjmować coraz większe dawki, aby osiągnąć ten sam efekt, co prowadzi do wzrostu ryzyka przedawkowania i szybkiego wyniszczenia organizmu.
Objawy uzależnienia od heroiny
Osoba uzależniona od heroiny już po krótkim okresie przyjmowania narkotyku zaczyna doświadczać szeregu zmian w funkcjonowaniu organizmu. Do najbardziej typowych objawów fizycznych należą:
- Zwężone źrenice (tzw. „szpilkowate”), nawet w słabym świetle.
- Senność i ospałość – dłuższe utrzymywanie się w stanie półsnu, czasem przerywanego nagłymi „zrywami”.
- Świąd skóry – intensywne drapanie się po ciele, spowodowane wpływem heroiny na receptory w mózgu.
- Zaparcia – opioidy znacząco spowalniają pracę przewodu pokarmowego.
- Spowolniona akcja oddechowa – charakterystyczne, płytkie i wolne oddychanie, co zwiększa ryzyko przedawkowania.
Poza typowymi zmianami w wyglądzie i funkcjonowaniu organizmu uzależniona osoba przejawia także wyraźne zmiany w zachowaniu. Można wśród nich wyróżnić:
- Przymus zażywania narkotyku i obsesyjne myślenie o kolejnej dawce.
- Zaniedbywanie codziennych obowiązków – w pracy, szkole, rodzinie. Często prowadzi to do utraty zatrudnienia lub zerwania relacji.
- Utrata zainteresowań i aktywności, którymi dawniej człowiek się pasjonował – heroinie podporządkowuje się całe życie.
- Skłonność do zachowań przestępczych – kradzieże, fałszowanie recept, wymuszenia; wszystko po to, by zdobyć pieniądze na narkotyk.
Skutki uzależnienia od heroiny
Uzależnienie od heroiny wyniszcza ciało i umysł w niezwykle szybkim tempie. Ze względu na destrukcyjne działanie na układ nerwowy oraz inne narządy, osoby długo przyjmujące ten narkotyk cierpią na szereg poważnych schorzeń, w tym:
- Choroby układu krążenia i oddechowego: używanie heroiny może powodować zwolnienie oddechu, niedotlenienie oraz groźne infekcje dróg oddechowych. Wielokrotne zastrzyki w niesterylnych warunkach zwiększają ryzyko zakażeń i zapaleń naczyń krwionośnych.
- Uszkodzenie wątroby i nerek: metabolity heroiny oraz częste stosowanie innych substancji (np. alkoholu, leków przeciwbólowych) mogą prowadzić do niewydolności tych narządów.
- Zakażenia wirusowe: dożylne podawanie heroiny w warunkach niehigienicznych sprzyja transmisji wirusów, takich jak HIV, HCV (wirus zapalenia wątroby typu C) czy HBV (wirus zapalenia wątroby typu B).
- Drastyczne obniżenie odporności: niedożywienie i zaniedbanie higieny osobistej czynią organizm bardziej podatnym na infekcje i choroby.
Uzależnienie od heroiny znacząco wpływa także na kondycję psychiczną. Narkotyk ten powoduje silne wahania nastrojów, od euforii po stany depresyjne i lęk. Długotrwałe zażywanie może skutkować:
- Trwałymi zmianami w układzie nerwowym, utrudniającymi codzienne funkcjonowanie i utrzymanie równowagi emocjonalnej.
- Zanikiem motywacji i zainteresowań: heroinista stopniowo ogranicza całą aktywność życiową do zdobycia kolejnej dawki, tracąc dotychczasowe cele i pasje.
- Wyobcowaniem społecznym: w miarę postępu uzależnienia narastają problemy w relacjach z rodziną, znajomymi czy współpracownikami.
Wpływ heroiny na życie społeczne
Heroina nie tylko rujnuje zdrowie uzależnionej osoby, ale w równie dotkliwy sposób oddziałuje na jej życie społeczne i zawodowe. Często prowadzi to do utraty pracy i stabilnego źródła dochodów, co wynika z zaniedbywania obowiązków, absencji czy nieodpowiedzialnych zachowań. Wiele rodzin i przyjaciół nie potrafi akceptować kłamstw, manipulacji ani narastających problemów finansowych, związanych z koniecznością zdobywania środków na kolejne dawki, w rezultacie czego więzi rodzinne i towarzyskie ulegają zerwaniu. Dodatkowo osoby zmagające się z głodem narkotykowym nierzadko decydują się na przestępstwa takie jak kradzieże czy handel środkami psychoaktywnymi, aby pozyskać pieniądze na zaspokojenie nałogu, co nie tylko pogłębia ich marginalizację, lecz także prowadzi do konfliktu z prawem.
Przeczytaj także:
Dawka śmiertelna heroiny
Dawka śmiertelna heroiny jest trudna do jednoznacznego określenia, ponieważ zależy od wielu czynników, między innymi od stopnia czystości substancji, sposobu jej przyjmowania oraz indywidualnej tolerancji organizmu. Przyjmuje się jednak, że już kilkadziesiąt miligramów czystej heroiny może okazać się dawką śmiertelną dla osoby niemającej wcześniej kontaktu z tą substancją. Osoby przyjmujące ją regularnie rozwijają z czasem coraz większą tolerancję, przez co potrzebują wyższych dawek do osiągnięcia pożądanego efektu, co jednocześnie zwiększa ryzyko przedawkowania. Należy mieć też na uwadze nieprzewidywalność stężenia heroiny pochodzącej z nielegalnego obrotu, często skażonej innymi środkami i rozcieńczonej rozmaitymi dodatkami, co dodatkowo wzmaga niebezpieczeństwo zatrucia i zgonu.
Leczenie uzależnienia od heroiny w prywatnym ośrodku OAZA
Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień OAZA oferuje kompleksowe i indywidualnie dopasowane leczenie narkomanii oraz programy terapeutyczne dla osób zmagających się z uzależnieniem od heroiny. Specjaliści pracujący w OAZA łączą medyczną opiekę nad procesem detoksykacji z intensywną psychoterapią, która skupia się zarówno na radzeniu sobie z objawami odstawienia, jak i na długofalowej zmianie zachowań i sposobów myślenia. W ośrodku stosujemy sprawdzone metody leczenia farmakologicznego, m.in. terapię substytucyjną, wspierając organizm pacjenta w bezpiecznym przejściu przez trudny okres odstawienia, a następnie oferujemy wsparcie psychiatryczne i psychologiczne, które pomaga w budowaniu nowej, trzeźwej rzeczywistości. Dzięki przyjaznej, bezpiecznej atmosferze, pełnej dyskrecji oraz indywidualnemu podejściu do każdego pacjenta, stwarzamy warunki sprzyjające skutecznemu leczeniu, dając nadzieję na trwałą zmianę i powrót do pełni życia bez uzależnienia.